همزمان با انقلاب صنعتی چهارم و افزایش رقابت جهانی در صنایع، استفاده از کلیه پتانسیل­ها به منظور پایش در جهت بهینه سازی چرخه تولید، بسیار مهم و حیاتی گردید. فرآیندهای پایش شده و بهینه گردیده سبب کاهش هزینه­ها، به حداقل رساندن زمان عرضه به بازار و افزایش کیفیت می­شود.

با توجه به نیاز روز افزون نرم افزارهای پایش در کشور، گروه مپنا اقدام به طراحی و پیاده سازی سیستم مانیتورینگ و طراحی صفحات HMI مبتنی بر وب به عنوان رابط گرافیکی بین اپراتور و سیستم های صنعتی، غیر صنعتی و  SCADA نمود.

اسکادا چیست؟

اسکادا، سیستم نظارت، کنترل و اکتساب داده‌ها است که به عنوان بستر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای کنترل فرآیندهای مختلف تعریف می­گردد. این سیستم امکان کنترل فرآیندهای صنعتی از دور و یا در محل را فراهم می­کند. همچنین جمع‌آوری، نظارت و پردازش بر داده‌های واقعی را نیز میسر می­سازد.

این سیستم‌ها علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، باعث افزایش کارایی شده، داده‌ها را دقیق­تر و سریع­تر پردازش می‌کنند و امکان ارتباط راحت­تر بین بخش‌های مختلف سیستم را فراهم می‌کنند.

رابط ماشین انسانی، که اغلب با نام اختصاری HMI شناخته می شود، به داشبورد یا صفحه نمایشی اطلاق می‌شود که برای مانیتور کردن و مشاهده پارمترهای دستگاه­های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعامل بهینه بین انسان و ماشین با افزایش بهره­وری، کارایی و راندمان موجب افزودن ارزش به کسب و کار می­گردد.

هرچند اسکادا و HMI پیشینه طولانی دارند و نرم افزارهای موفقی در این حوزه تا به امروز عرضه گردیده­اند ولی با توجه به رشد گسترده تکنولوژی و تغییر نیازهای کاربران به استفاده از نرم افزارهای کارآمدتر، شرکت مهندسی و ساخت برق و کنترل مپنا (مکو) به عنوان شرکت پیشرو و بازوی گروه مپنا در ارائه راهکارهای مبتنی بر فناوری‌های نوین در حوزه دیجیتال، بر آن شده تا به کمک مفاهیم نوین و روزآمد حوزه فناوری اطلاعات (IT)، امکانات و قابلیت­های جدیدی را به محیط­های قبلی بیفزاید. در این راستا اقدام به طراحی و پیاده سازی راهکار MindX نموده است. رابط گرافیکی بین اپراتور و ماشین و با هدف ایجاد زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مورد نیاز برای پایش بخش‌های صنعتی، غیرصنعتی، IoT و SCADA صنایع آب، برق، گاز، نیروگاهی و غیره نمود.

این راهکار بصورت ماژولار توسعه یافته و قابلیت اتصال به سیستم­های مرتبط را به عنوان نرم افزار طراحی و اجرای صفحات HMI بصورت ماژول جداگانه دارد.

با توجه به گران بودن لایسنس نرم افزارهای HMI و نیاز به سخت افزارها و سرورهای قدرتمند برای مدیریت این سیستم­ها، شرکت مپنا، HMI را به صورت یک خدمت در بستر ابری نیز ارائه می‌کند که بدون نیاز به خرید لایسنس­های سنگین و سرورهای گران قیمت بتوان از امکانات HMI در بستر اینترنت و یا شبکه اختصاصی بهره برد. این ابزار در دنیا کم نظیر بوده و در ایران نیز تا کنون توسط هیچ شرکتی ارایه نشده است.

ماژول­های طراحی و اجرا به صورت کاملا مستقل پیاده سازی شده و می­توان از هر یک به صورت جداگانه در سیستم­های مانیتورینگ تحت وب استفاده نمود.

در این ماژول طراحان سیستم می توانند فرایند مورد نظر خود را به صورت گرافیگی و کاملا پویا طراحی کرده و در اختیار اپراتورهای سیستم قرار دهند. طراح قادر است با استفاده از ابزارهای موجود در این ماژول، نحوه عملکرد هر موجودیت در فرآیند را شبیه سازی کند.

همچنین با استفاده از قابلیت اتصال به بروکرهای مختلف، می­توان هر موجودیت در طراحی را به سیگنال­های بروکر متصل کرده و آن را در اختیار اپراتور قرار داد. به عنوان مثال می­توان با دریافت سیگنال انیمیشن­های متداول و سایر خصوصیات مانند رنگ، سایز، Opacity, Border و… را به صورت لحظه ای نمایش داد

این ماژول با هدف ایجاد محیط با قابلیت اجرای صفحات گرافیگی طراحی شده توسط متخصصان سیستم، پیاده سازی شده تا اپراتورها بتوانند از آن برای کنترل فرایند خود استفاده کنند. همچنین آن­ها می­توانند به صورت کاملا پویا و گرافیکی با فرآیند خود ارتباط برقرار کرده و در صورت لزوم فرمان مورد نیاز را ارسال و بازخورد آن را دریافت کنند.